Oorzaken en gevolgen van de Nederlandse opioïdenepidemie

Wereldwijd stijgt het gebruik van opioïden, met meer ziekenhuisopnames en sterfte door opioïdenintoxicaties tot gevolg. Bedene et al. hebben voor Nederland tussen 2013 en 2017 onderzocht of een toename van het opioïdengebruik te verklaren was doordat meer mensen pijn lijden, het optreden van ernstigere pijn en/of door een afname in het gebruik van NSAID’s.

Voor hun onderzoek hebben zij gebruik gemaakt van voorschrijfgegevens, ziekenhuisopnames, sterftecijfers en de resultaten van de nationale gezondheidsenquête. Hun resultaten tonen dat in Nederland in 2017 aan meer dan een miljoen mensen een opioïde werd voorgeschreven; 200.000 meer dan in 2013. Tijdens de onderzoeksperiode steeg het aantal opioïdenvoorschriften met 20%, vooral door meer gebruik van de natuurlijke opioïden morfine, hydromorfon en oxycodon. Het percentage inwoners dat met een opioïde behandeld werd, steeg in de onderzoeksperiode van 4,9 naar 6%, en het met een NSAID behandelde percentage daalde van 15,5 naar 13,7%. Deze verschuiving kon niet verklaard worden door een toename in het optreden en de ernst van ervaren pijn. Tegelijkertijd stegen de aantallen van vergiftigingen en sterfte door opioïden met 50% van 8,6 naar 1,9 personen per 100.000 inwoners. Voor opioïdengerelateerde ziekenhuisopnames steeg de sterfte van 3,9% van de 1343 opgenomen personen in 2013, naar 4,6% van de 2055 in 2017.

De onderzoekers concluderen dat steeds meer individuen blootgesteld worden aan de potentieel toxische effecten door opioïden, zonder dat meer of ernstigere pijn optreedt. Hierdoor verwachten zij dat de opioïdengerelateerde sterfte in Nederland niet snel zal dalen.