De impact van bariatrische chirurgie op het gebruik van levothyroxine

In Nederland ondergingen in 2019 ongeveer 12.000 patiënten met morbide obesitas bariatrische chirurgie [1]. Zowel gewichtsverlies als de structurele gastro-intestinale veranderingen kunnen bij deze patiënten grote consequenties hebben voor de farmacokinetiek van verschillende geneesmiddelen.

Yska en collega’s onderzochten middels een retrospectief observationeel onderzoek met een follow-up van vier jaar wat de invloed van bariatrische chirurgie was bij patiënten met hypothyreoïdie. Van het beschikbare cohort van 446 patiënten die bariatrische chirurgie had ondergaan, had 11,6% hypothyreoïdie en kon voor 37 patiënten middels prescriptiegegevens gekeken worden naar de daily defined dose (DDD) van levothyroxine. De mediane DDD van levothyroxine was 48 maanden na operatie nauwelijks veranderd. Op het niveau van de individuele patiënt werden echter na operatie bij circa 70% van de patiënten een verhoogde dan wel verlaagde DDD van levothyroxine gevonden. Deze dosiswijzigingen vonden vooral gedurende de eerste 24 maanden na operatie plaats en kwamen zowel bij patiënten met Roux-en-Y-gastric bypass en gastric sleeve frequent voor. De gemiddelde spiegels van thyroid stimulating hormone (TSH) en niet-gebonden thyroxine (vrij-T4) na operatie waren ongewijzigd, hetgeen suggereert dat patiënten wel goed ingesteld konden worden.

Een mogelijke verklaring voor de dosisverhogingen respectievelijk verlagingen van levothyroxine na bariatrische chirurgie is dat gewichtsverlies levothyroxinespiegels kan verhogen, terwijl de absorptie van levothyroxine anderzijds kan afnemen. Op basis van bestaande studies blijft het daarom lastig om na de (verschillende) bariatrische operaties te voorspellen welke dosering van levothyroxine nodig is. Gebruikers van levothyroxine dienen daarom na bariatrische chirurgie intensief gemonitord te worden, in het bijzonder gedurende de eerste 24 maanden na operatie.

Literatuur

[1] KNMP Kennisdocument Geneesmiddelen bij morbide obesitas en na bariatrische chirurgie, versie juli 2020.